Meerjarenbeleid Wereldwinkel Leusden 2024 – 2026
december 2023
Inleiding
Begin 2014 is voor het eerst een meerjarenplan voor Wereldwinkel Leusden opgesteld. Sindsdien is het plan jaarlijks geactualiseerd. De laatste versie dateert van oktober 2022. De veranderingen die zich sindsdien hebben voorgedaan, zijn in deze geactualiseerde versie verwerkt.
Met het meerjarenbeleid wordt beoogd inzicht te geven in de ontwikkelingen die de Wereldwinkel Leusden de komende jaren te wachten staan en hoe daar beleidsmatig mee wordt omgegaan. De redenering die wordt gehanteerd is van buiten naar binnen. Oftewel er wordt eerst ingegaan op de te verwachten externe ontwikkelingen en vervolgens wordt een beeld gegeven van de gevolgen voor de Wereldwinkel. Er is gekozen voor een planningshorizon van drie jaar. De reden daarvoor is dat de externe ontwikkelingen (nog steeds) worden gekenmerkt door onzekerheid. Het heeft dus geen enkele zin om verder te kijken dan drie jaar.
Onzekere omgeving
Omdat fairtrade food tegenwoordig in vrijwel alle supermarkten te verkrijgen is, zijn de wereldwinkels zich steeds meer gaan richten op life style en cadeau artikelen. Daarmee zijn de wereldwinkels vrijwel geheel in de non food sector terecht gekomen met de daarbij behorende ontwikkelingen.
De vraag naar non food artikelen wordt door vele factoren beïnvloed. Het lijkt er op dat de belangstelling voor het fairtrade gedachtegoed steeds verder wegebt. Door crises op meerdere gebieden in eigen land en de discussie over duurzaamheid en de daarmee verband houdende “footprint” is de belangstelling voor gebieden veraf tanende. Door de onrust tussen Rusland en het Westen wordt die ontwikkeling nog versterkt. Ook richt men zich bij fair trade steeds meer op eigen land: “eerlijk van veraf en eerlijk van dichtbij”.
Daar waar de pioniers werden geïnspireerd door een oneerlijke verdeling van rijkdom en armoede in de wereld hebben de jongere generaties andere interessegebieden zoals opwarming van de aarde, milieu, duurzaamheid, recycling en energiebesparing. Daar waar werd gedacht dat de trend naar duurzaamheid de wereldwinkels voordeel zou brengen, blijkt dat in de praktijk niet het geval. Kennelijk wordt door het publiek geen verband gelegd tussen duurzaamheid en fairtrade.
Ook het imago van de wereldwinkels hebben geen wervend effect op de jongere klant. Door hen worden wereldwinkels geassocieerd met ouder publiek. Ook lijkt de belangstelling van jongere mensen voor lifestyle artikelen te zijn veranderd: minder prullaria en meer design. Wereldwinkel Leusden speelt daar sinds enkele jaren op in door meer in te zetten op artikelen van hoge kwaliteit uit een duurder segment.
De concurrentie van webshops zal naar verwachting verder toenemen. Maar over de snelheid waarmee of de mate waarin, is niets met zekerheid te zeggen.
Samengevat zijn bovengenoemde ontwikkelingen niet gunstig voor de wereldwinkels. Hoewel de winkelomzet in Leusden zich na de Corona periode enigszins lijkt te hertellen, is het redelijk te verwachten dat de omzet niet meer naar het oude niveau zal terugkeren.
Nu het fairtrade gedachtegoed bij het winkelend publiek steeds meer op de achtergrond lijkt te raken, horen we van klanten dat de wereldwinkel in Leusden een winkel is waar je leuke cadeautjes kan kopen. Een cadeauwinkel dus. De wereldwinkel Leusden profileert zich al jaren als zodanig en dit beleid zal de komende jaren worden voortgezet. Aangevuld met design artikelen voor de woninginrichting.
Gelet op de beperkte ruimte van het winkelpand zijn de mogelijkheden bij onze winkel echter beperkt. Het huidige beleid zal de komende jaren worden voortgezet en zal gericht blijven op verversing van het assortiment, met name in het duurdere segment. Omdat de jongere generaties sterk gericht zijn op digitale media zal Wereldwinkel Leusden trachten meer naar buiten te treden via digitale media zoals facebook.
Bij de vraag of het tanen van de verkopen zo erg is, valt te bedenken dat de verkoop van fairtrade producten niet voorbehouden is aan wereldwinkels. Andere retail bedrijven zien kansen in het op de markt brengen van fairtrade artikelen. En dat zal de komende jaren naar verwachting verder toenemen. De wereldwinkel Leusden juicht deze ontwikkeling toe. Ook al zou dit tot omzetverlies leiden. Immers, het is in het belang van de producenten altijd de bedoeling van de wereldwinkels geweest om fairtrade producten op zo groot mogelijke schaal op de markt te brengen.
Omzet en resultaat
De wereldwinkel Leusden heeft zich jarenlang mogen verheugen in een zeer winstgevende exploitatie. Dit vindt zijn oorzaak vooral in de A-locatie van de winkel (goed voor de omzet) en de lage exploitatiekosten. Sinds een aantal jaren is de omzet geleidelijk gedaald. Nog versterkt door de corona pandemie waardoor de winkel enkele maanden gesloten moest worden. Als direct gevolg van de teruglopende omzet, is het resultaat de afgelopen jaren navenant gedaald.
Min of meer tegen de verwachting in heeft de omzet zich in 2022 en 2023 zich echter dusdanig hersteld dat een positief exploitatie resultaat kon worden geboekt.
Het bestuur heeft in 2016 besloten de jaarlijkse winsten te bestemmen voor giften aan producenten. De opgebouwde reserves zijn namelijk ruim voldoende voor onderhoud en eventuele vernieuwingen in de winkel. Van het totale vermogen is een substantieel deel ingezet als leningen voor micro financiering. Dat blijft zo.
Om het vermogen niet verder te laten oplopen is in 2018 besloten de winsten volledig te bestemmen voor producenten met de bedoeling een meerjarige verbinding met hen aan te gaan. Daarmee wordt beoogd bijdragen te leveren aan projecten die er echt toe doen. Omdat in de “corona jaren” geen sprake was van exploitatiewinst, was er geen geld beschikbaar voor giften met als gevolg dat de jaarlijkse donaties naar onze vaste projecten werd onderbroken. Om de continuïteit te herstellen is in 2023 besloten zo nodig een beroep te doen op het eigen vermogen.
Assortiment en winkelinrichting
Binnen de beperkingen van de huidige winkel zijn het assortiment en de winkelinrichting de belangrijkste factoren om de omzet te optimaliseren. De omzet aan food producten is de laatste jaren fors afgenomen en beperkt zich thans hoofdzakelijk tot koffie, thee en chocolade. Naar verwachting zal de food sector in de komende jaren verder afnemen.
Het aanbod in de winkel wordt bepaald door het assortiment van de importeurs enerzijds en het beperkte winkeloppervlak anderzijds. Daardoor kunnen bijvoorbeeld volumineuze artikelen niet in de winkel worden aangeboden. Het assortiment wordt regelmatig ‘ververst’. Speciaal aandacht krijgen decoratieve artikelen uit het duurdere segment. Deze artikelen blijken goed te verkopen.
Medewerkers
Het aantal winkeliers is de laatste jaren fors terug gelopen tot minder dan 20 personen. En daarvan is een aantal beperkt inzetbaar. Instromen van nieuwe medewerkers is in 2023 gestagneerd. Het is niet reëel te verwachten dat dit beeld de komende jaren zal veranderen. Gelukkig is er in 2023 geen uitstroom geweest. Niettemin is het aannemelijk dat het aantal medewerkers mede door vergrijzing verder zal dalen. De consequentie tot nu toe is geweest dat de openingstijden aanzienlijk moesten worden gereduceerd tot alleen de middagen met uitzondering van de zaterdag.
Om medewerkers vast te houden is altijd veel aandacht besteed aan persoonlijke gebeurtenissen zoals verjaardagen, tijdelijk uitval door ziekte, etc. De maandelijkse koffiebijeenkomsten blijken in een behoefte te voorzien. Voorts zijn er de nieuwjaarsbijeenkomst, de jaarvergadering en het jaaruitje. Persoonlijke aandacht en bijeenkomsten worden op hoge prijs gesteld en houden prioriteit.
Medewerkers worden op de hoogte gehouden van het reilen zeilen van de winkel via regelmatige digitale nieuwsberichten , jaarplannen en jaarverslagen. Daarnaast is sinds enkele jaren een WhatsApp groep actief.
Publiciteit
De wereldwinkel wordt via meerdere kanalen bij het publiek onder de aandacht gebracht. Via de etalage, het stoepbord, de website, advertenties, markten en verkoopacties. Het stoepbord en de etalage werken goed. Een website heeft alleen een positief effect op de verkoop als er met grote regelmaat iets nieuws wordt aangeboden. Daartoe ontbreekt het de wereldwinkel aan personele capaciteit. Alleen de hoogst noodzakelijke zaken, zoals openingstijden en verkoopacties, worden bijgehouden. De effecten van advertenties zijn weliswaar niet goed te meten, maar de indruk is dat de baten niet opwegen tegen de kosten. Daarom wordt alleen bij bijzondere gelegenheden geadverteerd. De markten waar de wereldwinkel artikelen aanbiedt, worden vooraf beoordeeld op effect. Markten kosten namelijk veel werk om artikelen te selecteren, te verpakken, te vervoeren en uit te stallen. Wat betreft verkoopacties sluit de wereldwinkel aan bij de initiatieven van winkelcentrum de Hamershof. Daarnaast worden regelmatig kortingsacties gehouden.
Door de opkomst van social media worden sinds enige jaren regelmatig berichten met foto’s van nieuwe artikelen op facebook geplaatst. Het ontbreekt de wereldwinkel echter aan mensen die voldoende gelegenheid hebben en vertrouwd zijn met social media om er meer werk van te maken.
Maatschappelijke bewustwording
Naast het verkopen van fairtrade producten hebben de wereldwinkels zich ook als taak gesteld om de samenleving te informeren over het fairtrade gedachtegoed door organisaties en particulieren te stimuleren om fairtrade producten te gebruiken. De wereldwinkel Leusden brengt dat in praktijk door voorlichting op scholen, informatiebijeenkomsten en publiciteit. Maar ook hier ontbreekt het steeds meer aan de benodigde menskracht.
Begin 2014 is de Werkgroep Fairtrade Gemeente Leusden van start gegaan. Doel is om fairtrade in de gemeente Leusden te promoten. Dit heeft begin 2015 geleid tot de toekenning van de status ‘fairtrade gemeente’. Sindsdien is deze titel elke twee jaar hernieuwd. Waar mogelijk levert de wereldwinkel ondersteuning, bijvoorbeeld bij het bemensen van acties tijdens de fairtrade weken die twee keer per jaar plaats vinden.
Helaas telt de werkgroep sinds half 2022 te weinig leden om de activiteiten voort te zetten. Het is momenteel niet bekend of en hoe de werkgroep verder gaat.
Samenwerking
Periodiek neemt de Vredeskerk in Soesterberg artikelen van Wereldwinkel Leusden af. Zolang daar behoefte aan bestaat, zal deze vorm van samenwerking worden voortgezet.
Voorts wordt op ad hoc basis samengewerkt met onder andere scholen (voorlichting) en kerken (bewustwording).
Met de wereldwinkel Amersfoort is er de gezamenlijke klantenkaart. Het bestuur blijft alert op andere mogelijkheden voor samenwerking.
Tenslotte
Het is verheugend dat de omzet zich de laatste jaren in opgaande lijn beweegt zodat het exploitatieresultaat weer in zwarte cijfers kan worden geschreven. Verheugend is ook dat ondanks de vergrijzing het aantal medewerkers vorig jaar stabiel is gebleven. Maar dat zal de komende jaren ongetwijfeld niet zo blijven. Het werven van nieuwe medewerkers blijft dan ook hoog op de agenda staan.
Het bestuur is alle medewerkers bijzonder erkentelijk voor hun inzet en loyaliteit.
