Welkom bij

Wereldwinkel Leusden

Meerjarenbeleid Wereldwinkel Leusden 2023 – 2025                                  

oktober 2022

 

Inleiding

Begin 2014 is voor het eerst een meerjarenplan opgesteld. Sindsdien is het plan jaarlijks geactualiseerd. De laatste versie dateert van december 2019. Vanwege de onzekerheden in verband met de corona pandemie is actualisatie in de jaren 2020 en 2021 achterwege gebleven.  Nu er mede door de aanvulling van het bestuur met twee nieuwe bestuursleden uitzicht is op een aantal jaren continuïteit is actualisatie van het meerjarenbeleid weer zinvol.

  

Met het meerjarenbeleid wordt beoogd inzicht te geven in de ontwikkelingen die de Wereldwinkel Leusden de komende jaren te wachten staan en hoe daar beleidsmatig mee wordt omgegaan. De redenering die wordt gehanteerd is van buiten naar binnen. Oftewel er wordt eerst ingegaan op de te verwachten externe ontwikkelingen en vervolgens wordt een beeld gegeven van de gevolgen voor de Wereldwinkel. Er is gekozen voor een planningshorizon van drie jaar. De reden daarvoor is dat de externe ontwikkelingen (nog steeds) worden gekenmerkt door onzekerheid. Het heeft dus geen enkele zin om verder te kijken dan drie jaar.

 

Onzekere omgeving

Terwijl de food sector in de corona jaren 2020 en 2021 floreerde, had de non food sector het in die jaren moeilijk. Omdat fairtrade food geleidelijk werd overgenomen door de supermarkten zijn de wereldwinkels zich steeds meer gaan richten op life style en cadeau artikelen. Daarmee zijn de wereldwinkels vrijwel geheel in de non food sector terecht gekomen met de daarbij behorende ontwikkelingen. Tijdens de corona jaren is de omzet van de wereldwinkel in Leusden gehalveerd ten opzichte van voorgaande jaren. In het lopende jaar 2022 zien we een licht herstel, maar hoe de omzet zich verder zal ontwikkelen is afhankelijk de vraag naar (non food) fairtrade artikelen.

Die vraag wordt door vele factoren beïnvloed. Het lijkt er op dat de belangstelling voor het fairtrade gedachtegoed de laatste jaren is weggeëbd. Door crises op meerdere gebieden in eigen land  en de discussie over duurzaamheid en de daarmee verband houdende “footprint” is de belangstelling voor gebieden veraf tanende. Door de onrust tussen Rusland en het Westen wordt die ontwikkeling nog versterkt. Ook richt men zich bij fair trade steeds meer op eigen land: “eerlijk van veraf en eerlijk van dichtbij”.

Daar waar de pioniers werden geïnspireerd door een oneerlijke verdeling van rijkdom en armoede in de wereld hebben de jongere generaties andere interessegebieden zoals duurzaamheid, recycling en energiebesparing. Daar waar werd gedacht dat de trend naar duurzaamheid de wereldwinkels voordeel zou brengen, blijkt dat in de praktijk niet het geval. Kennelijk wordt door het publiek geen verband gelegd tussen duurzaamheid en fairtrade.

Ook het imago van de wereldwinkels hebben geen wervend effect op de jongere klant. Door hen worden wereldwinkels geassocieerd met ouder publiek. Ook lijkt de belangstelling van jongere mensen voor lifestyle artikelen te zijn veranderd: minder prullaria en meer design.

Voorts neemt de concurrentie toe. Het belang van webshops zal naar verwachting nog verder toenemen. Maar over de snelheid waarmee of de mate waarin, is echter niets met zekerheid te zeggen. Weliswaar in minder mate dan bij food producten vinden non food artikelen ook steeds meer hun weg naar de markt via andere winkels en webshops. En naarmate de kwaliteit van fairtrade artikelen toeneemt, zal deze ontwikkeling zich voortzetten.

Tenslotte zal de oplopende inflatie de koopkracht aantasten. Er blijft derhalve minder geld over voor luxe en life style artikelen.

Samengevat zijn bovengenoemde ontwikkelingen niet gunstig voor de wereldwinkels. Hoewel de winkelomzet in Leusden zoals hiervoor gemeld zich enigszins lijkt te hertellen, is het redelijk te verwachten dat de omzet niet meer naar het oude niveau zal terugkeren.

Nu het fairtrade gedachtegoed bij het winkelend publiek steeds meer op de achtergrond lijkt te raken, horen we van klanten dat de wereldwinkel in Leusden een winkel is waar je leuke cadeautjes kan kopen. Een cadeauwinkel dus. De wereldwinkel Leusden profileert zich al jaren als zodanig en dit beleid zal de komende jaren worden voortgezet. Aangevuld met design artikelen voor de woninginrichting. Gelet op de beperkte ruimte van het winkelpand zijn de mogelijkheden bij onze winkel echter beperkt. Het huidige beleid zal de komende jaren worden voortgezet en zal gericht blijven op verversing van het assortiment en meer naar buiten treden via digitale media zoals facebook.

Bij de vraag of het tanen van de verkopen zo erg is, valt te bedenken dat de verkoop van fairtrade producten niet voorbehouden is aan wereldwinkels. Andere retail bedrijven zien kansen in het op de markt brengen van fairtrade artikelen. En dat zal de komende jaren naar verwachting verder toenemen. De wereldwinkel Leusden juicht deze ontwikkeling toe. Ook al leidt dit tot verder omzetverlies. Immers, het is in het belang van de producenten altijd de bedoeling van de wereldwinkels geweest om fairtrade producten op zo groot mogelijke schaal op de markt te brengen.

 

Omzet en resultaat

Vanuit het perspectief van de producenten is omzet belangrijker dan het financieel resultaat van de wereldwinkels zelf. Uiteraard moet met het oog op continuïteit de exploitatie van de winkels positief blijven. Een structureel verlieslatende winkel is immers geen lang leven beschoren.

De wereldwinkel Leusden heeft zich jarenlang mogen verheugen op een zeer winstgevende exploitatie. Dit vindt zijn oorzaak vooral in de A-locatie van de winkel (goed voor de omzet) en de lage exploitatiekosten. Sinds een aantal jaren is de omzet geleidelijk gedaald. Nog versterkt door de corona pandemie waardoor de winkel enkele maanden gesloten moest worden. Als direct gevolg van de teruglopende omzet, is het resultaat de afgelopen jaren navenant gedaald.

In de afgelopen coronajaren is een klein exploitatieverlies geleden. Naar verwachting zal dit jaar quitte worden gedraaid. Hoe de omzet zich daarna zal ontwikkelen hangt mede af van de acties die worden ingezet, maar zal naar verwachting nauwelijks of niet stijgen.

Het bestuur heeft in 2016 besloten de jaarlijkse winsten te bestemmen voor giften aan producenten. De opgebouwde reserves zijn namelijk ruim voldoende voor onderhoud en eventuele vernieuwingen in de winkel. Van het totale vermogen is een substantieel deel ingezet als leningen voor micro financiering. Dat blijft zo.

In 2018 is besloten jaarlijks een voorziening te treffen voor noodhulp en de resterende winsten te bestemmen voor producenten waarmee een meerjarige verbinding wordt aangegaan. Daarmee wordt beoogd bijdragen te leveren aan de gekozen projecten die er echt toe doen. Omdat in de “corona jaren” geen sprake was van exploitatiewinst, was er geen geld beschikbar voor giften met als gevolg dat de jaarlijkse donaties naar onze vaste projecten werd onderbroken. Mogelijk dat in de komende jaren een beroep kan worden gedaan op het eigen vermogen. Maar daar moet nog besluitvorming over plaats vinden. 

 

Assortiment en winkelinrichting

Binnen de beperkingen van de huidige winkel zijn het assortiment en de winkelinrichting de belangrijkste factoren om de omzet te optimaliseren. Het assortiment van wereldwinkels bestaat al jaren uit twee hoofdgroepen: gifts & living en food artikelen. Volgens de landelijke trend is ook de Wereldwinkel Leusden steeds meer als cadeaushop gepositioneerd. De omzet aan food producten neemt gestaag af en zal naar verwachting in de komende jaren verder dalen.

Het aanbod in de winkel wordt bepaald door het assortiment van de importeurs enerzijds en het beperkte winkeloppervlak anderzijds. Daardoor kunnen bijvoorbeeld volumineuze artikelen niet in de winkel worden aangeboden. Het assortiment wordt regelmatig ‘ververst’. Aan nieuwe artikelen wordt extra aandacht gegeven door ze op een apart schap aan te bieden.

 

Medewerkers

Het aantal winkeliers is de laatste jaren door vergrijzing fors terug gelopen tot ca. 20 personen. En daarvan is een aantal beperkt inzetbaar. Instromen van nieuwe medewerkers is tot enkele personen beperkt gebleven. Het is niet reëel te verwachten dat dit beeld de komende tijd zal veranderen. De praktijk heeft inmiddels geleerd dat het uiterst lastig is nieuwe medewerkers aan te trekken. Oftewel, het aantal medewerkers zal hoogst waarschijnlijk verder dalen. 

De consequentie tot nu toe is geweest dat de openingstijden aanzienlijk moesten worden gereduceerd tot alleen de middagen met uitzondering van de zaterdag. Bekeken zal worden of er toch nog andere mogelijkheden zijn om nieuwe mensen te werven.

Om medewerkers vast te houden is altijd veel aandacht besteed aan persoonlijke gebeurtenissen zoals verjaardagen, tijdelijk uitval door ziekte, etc. Voorts zijn er een viertal bijeenkomsten en het jaaruitje. Persoonlijke aandacht en bijeenkomsten worden op hoge prijs gesteld en houden prioriteit.

Medewerkers worden op de hoogte gehouden van het reilen zeilen van de winkel via regelmatige nieuwsberichten die digitaal worden gedistribueerd, jaarplannen en jaarverslagen. In het voorjaar is er een algemene jaarvergadering. Daarnaast is sinds enkele jaren een WhatsApp groep actief.  

 

Publiciteit

De wereldwinkel wordt via meerdere kanalen bij het publiek onder de aandacht gebracht. Via de etalage, het stoepbord, de website, advertenties, markten en verkoopacties. Het stoepbord en de etalage werken goed.  Een website heeft alleen een positief effect op de verkoop als er met grote regelmaat iets nieuws wordt aangeboden. Daartoe ontbreekt het de wereldwinkel aan personele capaciteit. Alleen de hoogst noodzakelijke zaken zoals openingstijden en verkoopacties worden bijgehouden. De effecten van advertenties zijn weliswaar niet goed te meten, maar de indruk is dat de baten niet opwegen tegen de kosten. Advertenties worden daarom alleen bij bijzondere gelegenheden geplaatst. De markten waar de wereldwinkel artikelen aanbiedt, worden vooraf beoordeeld op effect. Markten kosten namelijk veel werk om artikelen selecteren, te verpakken, uit te stallen en te vervoeren. Wat betreft verkoopacties sluit de wereldwinkel aan bij de initiatieven van winkelcentrum de Hamershof. Daarnaast worden regelmatig kortingsacties gehouden.

Door de opkomst van social media worden sinds enige jaren regelmatig berichten met foto’s van nieuwe artikelen op facebook geplaatst. Het ontbreekt de wereldwinkel echter aan mensen die voldoende gelegenheid hebben en vertrouwd zijn met social media om er meer werk van te maken.

 

Maatschappelijke bewustwording 

Naast het verkopen van fairtrade producten hebben de wereldwinkels zich ook als taak gesteld om de samenleving te informeren over het fairtrade gedachtegoed door organisaties en particulieren te stimuleren om fairtrade producten te gebruiken. De wereldwinkel Leusden brengt dat in praktijk door voorlichting op scholen, informatiebijeenkomsten en publiciteit. Het bestuur is voornemens deze lijn voort te zetten en waar mogelijk te intensiveren.

Begin 2014 is de Werkgroep Fairtrade Gemeente Leusden van start gegaan. Doel is om fairtrade in de gemeente Leusden te promoten. Dit heeft begin 2015 geleid tot de toekenning van de status ‘fairtrade gemeente’. Sindsdien is deze titel elke twee jaar hernieuwd. Waar mogelijk levert de wereldwinkel ondersteuning, bijvoorbeeld bij het bemensen van acties tijdens de fairtrade weken die twee keer per jaar plaats vinden.

Helaas telt de werkgroep sinds half 2022 te weinig leden om de activiteiten voort te zetten. Het is momenteel niet bekend of en hoe de werkgroep verder gaat.

 

Samenwerking

Jarenlang nemen 2 kerken (in Soesterberg en in Barneveld) producten af die daar aan de kerkgangers worden verkocht. Barneveld is inmiddels afgevallen. Zo lang Soesterberg daar behoefte aan heeft, zal deze vorm van samenwerking worden voortgezet.

Voorts wordt op ad hoc basis samengewerkt met onder andere scholen (voorlichting) en kerken (bewustwording).

Met de wereldwinkel Amersfoort is er de gezamenlijke klantenkaart. Het bestuur blijft alert op andere mogelijkheden voor samenwerking.

 

Tenslotte

Het is verheugend dat zich nieuwe bestuursleden hebben gemeld waardoor de continuïteit van de winkel de komende jaren gewaarborgd lijkt. Hoogste prioriteit voor het nieuwe bestuur is het werven van nieuwe medewerkers. Voorts zal het bestuur alert blijven op mogelijkheden om de verkoop van fairtrade artikelen ook op langere termijn te continueren. Eventueel door met andere ondernemers ‘samen te wonen’ in een ander pand.